اسامی و کاربرد انواع مجوز اپلیکیشن ضروری در سال 1402
اگر شما هم اپلیکیشنی طراحی کرده‌اید، حتماً نگران منافع خودتان هستید. از مسئلهٔ کپی‌رایت گرفته تا مجوزهایی که برای برخی حوزه‌ها حتماً باید داشته باشید یا به مشکل می‌خورید.
این مقاله به‌طور اختصاصی دربارهٔ مجوز اپلیکیشن است؛ اینکه چه چیزهایی را نیاز دارید و چطور بگیرید. با یک پرسش و پاسخ کوتاهی شروع کنیم؟
چرا دریافت مجوز اپلیکیشن ضروری است؟
در هر کشوری وقتی کسب‌و‌کاری را شروع می‌کنید به تناسب نوع کار و صنفی که در آن فعالیت می‌کنید، باید یک سری مجوزها را کسب کنید. بعضی مجوزها برای این است که به شما اجازه فعالیت داده شود. در واقع، بدون اخذ آن‌ها ممکن است حتی با شما به‌خاطر راه‌اندازی کسبوکارتان برخورد قانونی شود. این برای اطمینان از رعایت پروتکل‌ها و حفظ امنیت مردم است.
بعضی مجوزها ولی برای این است که شما به مشتریان حس اعتماد بیشتری را منتقل کنید و به آن‌ها بگویید که همه‌چیز قانونی و تحت نظارت نهادهای ذی‌صلاح انجام می‌شود. به‌خصوص دربارهٔ کسبوکارهای اینترنتی و کسب درآمد از اپلیکیشن موبایل که برخورد رودررو بین مشتری و فروشنده وجود ندارد، این امر اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
به‌علاوه چون در اپلیکیشن‌ها ردوبدل‌شدن پول از طریق درگاه‌های پرداخت انجام می‌شود، اگر بخواهید درگاه پرداخت مستقیم از بانک بگیرید به اخذ اینماد و برخی انواع مجوز اپلیکیشن نیاز خواهید داشت.
در آخر اینکه محتوایی در اپلیکیشن و بازی موبایلی شما منتشر می‌شود که شاید برای هر سنی مناسب نباشد یا حتی ممکن است اخبار را پوشش دهید. در هر ۲ حالت، باید مجوز مرتبط بگیرید تا نشان دهید محتوایی درست و مناسب منتشر می‌کنید.
بیایید اول با ۲ کاری که باید حتماً انجام دهید، شروع کنیم.
مراحل ثبت اپلیکیشن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
اولین مجوز اپلیکیشن که نیاز دارید، کد شامد است که به‌معنای ثبت اپلیکیشن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ ولی همین مجوز هم به یک گواهی‌نامهٔ دیگر گره خورده است.
بعد از ثبت اپلیکیشن خود در وزارت ارشاد، برای پرونده‌های نقض حقوق مالک آماده می‌شوید. در صورتی که این کار را نکنید، قانون هیچ حمایتی از شما نمی‌کند.
۱. گواهی تاییدیه فنی
طبق قانون حمایت از حقوق توسعه‌دهنده‌های نرم‌افزارهای رایانه‌ای، حق نشر، عرضه، اجرا و حق بهره‌برداری مادی و معنوی از برنامه‌ها تا ۳۰ سال برای توسعه‌دهنده نرم‌افزار است؛ ولی یک شرط دارد!
وقتی این مسئله از نظر قانونی قابل پیگیری است که شما اپلیکیشن خود را در وزارت ارشاد ثبت کرده باشید. برای اینکه بتوانید ثبت کنید، به یک گواهی‌نامه نیاز دارید که وزارت ارتباطات آن را از طریق سازمان فناوری اطلاعات ایران صادر می‌کند: گواهی تاییدیه فنی.
چطور این گواهی را بگیریم؟ ابتدا، در سایت «eservices.ito.gov.ir» به‌عنوان متقاضی دریافت گواهی تاییدیه فنی ثبت‌نام کنید.
در ادامه که وارد سامانه شدید، باید فرم‌هایی را پر کنید. توجه کنید که در این مرحله، شما باید «تاییدیه نرم‌افزار» را انتخاب کنید:
در زمان پرکردن این فرم‌ها، موارد زیر را حتماً رعایت کنید:
- افراد حقیقی حتماً باید تصویر کارت ملی هوشمند (جدید) را بارگذاری کنند یا اگر هنوز به دست آن‌ها نرسیده است، رسید آن را بگذارند
- افراد حقوقی هم باید در بخش اطلاعات هیئت مدیره، نام حداقل یک مدیرعامل، یک رئیس هیئت مدیره و یک عضو را وارد کنید؛ توجه کنید این اطلاعات باید حتماً با تصویر روزنامهٔ رسمی شرکت هم‌خوانی داشته باشند
- یک فرم مشخصات نرم‌افزار در سامانه وجود دارد که باید عنوان اپلیکیشن شما در آن فرم، شامل اسم عمومی (کارکرد اصلی) و اسم خاص (برند) باشد؛ مثلاً اپلیکیشن ورزشی (نام عمومی) انرژی مثبت (نام خاص)!
- تنها نیستید؟ اگر چند نفر در ساخت اپلیکیشن نقش داشتند و هرکدام سهمی دارند، باید سهم هر نفر را از ۱۰۰ وارد کنید (در بخش سهم (درصد) وارد کنید)
- مدارک موردنیاز مثل سند ساختار اپلیکیشن (منبع کدها)، آدرس سایت (اگر دارید)، سناریوی نحوهٔ عملکرد اپلیکیشن، تفاوت آن با دیگر اپلیکیشن‌های مشابه و… را از قبل آماده کنید تا بتوانید ادعای خود (توسعه‌دهندهٔ اپلیکیشن) را ثابت کنید
- فرم تعهدنامه را از طریق لینک «ito.gov.ir/fa/eghrarspo» دریافت و پر کنید؛ افراد حقوقی باید حتماً از سربرگ، مهر و امضای صاحب امضا استفاده کنند و فرم افراد حقیقی هم باید شامل امضا و اثر انگشت باشد (توجه کنید نیاز نیست این فرم را در محضر ثبت کنید!)
تمام مستندات موردنیاز برای گرفتن تاییدیه فنی را می‌توانید از طریق لینک زیر بررسی کنید:
https://ito.gov.ir/fa/category/1092
۲. ثبت مالکیت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
پس از گرفتن تاییدیه فنی، نوبت ثبت مالکیت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ یعنی گرفتن کد شامد 🙂
داشتن کد شامد به‌معنای ثبت اپلیکیشن در رسانه‌های دیجیتال وزارت ارشاد است که می‌گوید این اپلیکیشن برای شماست! فواید آن را با یکدیگر مرور کنیم؟
- یک هویت (شناسنامه) دارید
- اپلیکیشن شما را کسی کپی نمی‌کند
- احساس امنیت دارید که قانون در زمان کپی‌کردن اپلیکیشن توسط دیگران از شما حمایت خواهد کرد
- محتوای اپلیکیشن تحت‌نظر است و کاربران به شما بیشتر اعتماد می‌کنند
وقتی اپلیکیشن کد شامد بگیرد، محتوای آن برای گروه‌های سنی مختلف بررسی می‌شود. به این ترتیب، والدان کودکان مطمئن می‌شوند آن اپلیکیشن آسیبی به فرزند آن‌ها نمی‌زند.
کد شامد شما ۱۲ رقم اختصاصی است که فقط به نام شما صادر می‌شود. فقط حواستان باشد که اطلاعات شما بعد از ثبت و صدور کد به این راحتی‌ها قابل ویرایش نیست. در بخش بعد، دربارهٔ مراحل گرفتن کد شامد بیشتری صحبت می‌کنیم.
قبل از اینکه برویم سراغ آموزش گرفتن کد شامد (مهم‌ترین مجوز اپلیکیشن)، اجازه دهید به یک مسئله اشاره کنیم:
ثبت اپلیکیشن در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌معنای دریافت «مالکیت ادبی / هنری و حق مولف (کپی‌رایت)» است. اگر اپلیکیشن شما جدید، نوآورانه و کاربرد صنعتی باشد، می‌توانید آن را به‌عنوان اختراع ثبت کنید.
برای ثبت اختراع باید از طریق «مرکز مالکیت معنوی» اقدام کنید. ثبت‌شدن به‌عنوان اختراع به این معناست که اگر اپلیکیشنی با کارکرد یکسان با شما منتشر شود، می‌توانید به‌عنوان نقض حق اختراع اقدام کنید.
مراحل گرفتن کد شامد (ثبت اپلیکیشن در رسانه‌های دیجیتال)
کد شامد را باید مهم‌ترین مجوز اپلیکیشن بدانیم که به شما کمک می‌کند برای مالکیت ادبی / هنری و همچنین حق مولف (کپی‌رایت) در مواقع موردنیاز ادعا کنید.
برای گرفتن این کد، پس از گرفتن تاییدیه فنی، مراحل زیر را طی کنید:
- وارد سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شوید
- به آدرس saramad.farhang.gov.ir مراجعه کنید. سپس از منوی سمت راست به بخش خدمات > ساماندهی پایگاه‌های اینترنتی بروید
- سپس صفحه‌ای باز می‌شود که در آن مجوزهای متنوعی نمایش داده می‌شود. از این میان «نرم‌افزارهای موبایلی» را انتخاب کنید
- در این مرحله فرم ثبت اطلاعات برای ثبت‌نام برایتان نمایش داده می‌شود. بعد از تکمیل فرم روی گزینهٔ تایید و ثبت‌نام کلیک کنید. در این حالت پیامی برایتان به نمایش درمی‌آید که موفقیت‌آمیزبودن عملیات را اطلاع می‌دهد
- اکنون باید با استفاده از اطلاعاتی که در فرم ثبت‌نام وارد کرده‌اید و از لینک login.saramad.ir وارد سایت شوید.
- بعد از اینکه وارد سایت شدید، باید نزدیک‌ترین دسته‌بندی به کار خود را انتخاب کنید
- سپس صفحه‌ای برایتان باز خواهد شد. در این صفحه، روی دکمه «جدید» کلیک کنید
- فرمی را که در صفحه ظاهر می‌شود، تکمیل کنید و سپس بر روی دکمه «ثبت» کلیک کنید
- اکنون شما در صف ثبت اپلیکیشن در سامانه رسانه‌های دیجیتال قرار گرفته‌اید و به‌زودی کد شامد خود را دریافت خواهید کرد
آیا با داشتن کد شامد، به مجوز اپلیکیشن دیگری نیاز نداریم؟ خیر، نیاز دارید! بسته به موضوع اپلیکیشن، پای یک سری مجوزها هم به میدان کشیده می‌شود.
برای مثال، ممکن است نیاز باشد به‌عنوان پایگاه خبری خودتان را ثبت کنید. شاید هم فروشگاه راه بیندازید که باید به سراغ اینماد بروید؛ بله، اینماد برای سایت است، ولی بدون آن نمی‌توانید از بانک درگاه پرداخت بگیرید.
در بخش‌های بعدی، دربارهٔ این ۲ موضوع بیشتر صحبت می‌کنیم.
مجوزهای صنفی اپلیکیشن
در اینجا هر توسعه‌دهنده باید به سراغ مجوز اپلیکیشن خود برود؛ یعنی چه؟ یعنی با توجه به صنف و حوزه‌ای که فعالیت می‌کنید، باید مجوز مرتبط با آن را بگیرید.
بیایید ۶ مجوز مختلف را با هم مرور کنیم:
۱. مجوز پایگاه خبری (خبرگزاری)
اگر اپلیکیشن شما قرار است در حوزهٔ خبر مثل اپلیکیشن «آخرین خبر» فعالیت کند، به «گواهی ثبت پایگاه خبری» نیاز دارید.
این گواهی را باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بگیرید. مدارک موردنیازتان هم عبارت‌اند از:
- کارت ملی
- ۱ قطعه عکس
- گواهی نداشتن سوءِپیشینه
- تصویر مدرک تحصیلی
- تصویر کارت پایان خدمت سربازی یا معافیت (برای آقایان)
- نامهٔ ثبت شرکت‌ها (افراد حقوقی)
- تکمیل فرم شناسنامه پایگاه‌های اینترنتی
۲. مجوز فعالیت آموزشی
اپلیکیشن شما آموزشی است؟ بسته به نوع و موضوع آموزش باید مجوز اپلیکیشن خود را از سازمان مرتبط بگیرید. برای مثال، ممکن است نیاز باشد از آموزش‌وپرورش مجوز بگیرید یا از سازمان فنی و حرفه‌ای و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
۳. مجوز نشر بر خط
این مجوز را باید از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بگیرید. چه زمانی؟ اگر اپلیکیشن شما محتوایی را آنلاین در اختیار کاربران می‌گذارد.
برای مثال، اگر کاربر می‌تواند محتوایی مثل فیلم و آهنگ را از طریق اپلیکیشن شما دانلود کند، به این مجوز نیاز دارید.
این مجوز نشان می‌دهد شما می‌توانید محتوای دیجیتال دیداری، شنیداری، نوشتاری یا ترکیبی از آن‌ها را در دسترس مردم از طریق اپلیکیشن خود قرار دهید.
نکته: اگر دورهٔ آموزشی از طریق اپلیکیشن در اختیار کاربران می‌گذارید، به این مجوز هم نیاز دارید.
۴. مجوز فعالیت نشر بازی‌های رایانه‌ای
از نام آن پیداست که مخصوص بازی‌های موبایلی است. آن «رایانه‌ای» شما را گمراه نکند؛ چراکه این مجوز در واقعیت برای بازی‌های هر سیستم‌عاملی است.
آیا گرفتن آن اجباری است؟ برای انتشار بازی در گوگل پلی یا فروشگاه‌های داخلی مثل بازار به این مجوز نیاز ندارید؛ ولی طبق گفتهٔ «بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای»، انتشار و سرویس‌دهی بازی‌های رایانه‌ای فاقد مجوز، مشمول پیگردهای قانونی خواهند بود.
بنیاد اعلام کرده است باید پیش از انتشار بازی به گرفتن مجوز اقدام کنید؛ ولی خب، شما تا ۳ ماه پس از انتشار فرصت دارید این مجوز را بگیرید.
۲ مجوز «فعالیت نشر بازی رایانه‌ای» و «پروانه انتشاری بازی رایانه‌ای» داریم. اولی فقط برای افراد حقوقی در نظر گرفته شده است؛ ولی افراد حقیقی می‌توانند دومی را بگیرند.
پروانه انتشار به این معناست که شما (چه به‌عنوان شخص حقیقی و چه به‌عنوان شخص حقوقی) اجازه دارید یک بازی را منتشر کنید. صدور این مجوز پس از ارزیابی و تخصیص رده‌بندی سنی انجام می‌شود.
تمام مراحل دریافت این مجوز به‌صورت غیرحضوری است:
- ثبت تقاضا در سامانه و دریافت نام کاربری از طریق ایمیل یا پیامک (آدرس سامانه: portal.ircg.ir)
- تکمیل فرم و بارگذاری مدارک موردنیاز
- بررسی کارشناسی درخواست شما و اطلاع‌رسانی دربارهٔ نواقض پرونده
- اعلام نتیجه طی ۷ روز کاری
اگر درخواست شما رد شد، تا ۱۰ روز فرصت دارید اعتراض کنید و اعتراض شما هم طی ۳ روز کاری بررسی می‌شود؛ همراه با اعتراض، باید دلایل و مستندات خود را هم ارائه کنید.
۵. مجوز اپلیکیشن پزشکی و سلامت
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای صیانت از سلامت مردم اعلام کرد هرگونه فعالیت مرتبط با سلامت بدون اخذ مجوز مرتبط غیرقانونی است.
اینکه مجوز را از خود وزارت بگیرید یا سازمان‌‌های مرتبط با آن مثل سازمان نظام روانشناسی، دیگر به نوع فعالیت شما و موضوع اپلیکیشن دارد.
مجوزهای اپلیکیشن در شرایط خاص
یک سری مجوز مخصوص کسبوکارهای اینترنتی داریم که در این بخش بررسی می‌کنیم. برای مثال، اگر بخواهید از بانک درگاه بگیرید، باید ابتدا سایتی بالا بیاورید و مجوزهای مرتبط مثل اینماد را بگیرید.
پس این مجوزها را نمی‌توان مجوز اپلیکیشن در نظر گرفت؛ ولی در شرایطی مثل موقعیت بالا به آن‌ها نیاز دارید. به‌طور کلی، گرفتن آن‌ها وقتی ضروری است که شما به‌دنبال راه‌اندازی کسب‌وکار اینترنتی باشید.
ولی وقتی می‌خواهید از روش‌های دیگر کسب درآمد از اپلیکیشن مثل نمایش تبلیغات در اپلیکیشن برای درآمدزایی استفاده کنید، به آن‌ها نیاز ندارید.
اینماد
اینماد مجوزی است که از طرف مرکز توسعهٔ تجارت الکترونیکی وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می‌شود. اینماد را می‌توان به‌نوعی مجوز فعالیت کسب‌وکار اینترنتی در نظر گرفت.
با کمک آن، می‌توانید از بانک‌ها درگاه پرداخت دریافت کنید و به این ترتیب، نیاز نیست برای هر تراکنش به درگاه‌های واسطه کارمزد دهید.
این مجوز ۲ سال اعتبار دارد و باید هر ۲ سال یک بار برای تمدید آن اقدام کنید.
داشتن این مجوز خیال مخاطب را راحت می‌کند؛ چراکه می‌داند هویت شما تایید شده است و می‌تواند برای پرداخت و خرید روی شما حساب کند.
چطور اینماد بگیریم؟ مراحل زیر را طی کنید:
- ثبت‌نام در سایت enamad.ir به‌عنوان شخص حقوقی یا حقیقی
- کامل‌کردن اطلاعات پنل کاربری مثل شماره‌تلفن و…
- واردکردن آدرس سایت (URL)
پس از اینکه تمام موارد را یک بار چک کردید، درخواست خود را ثبت کنید. حالا منتظر بمانید تا کارشناسان درخواست شما را بررسی و نتیجه را اعلام کنند.
ستاد ساماندهی
دیگر مجوز اپلیکیشن کسبوکارهای اینترنتی، مجوز معروف ساماندهی است. این مجوز به‌معنای ثبت اطلاعات مدیران و مالکان کسب‌وکار است که از آن‌ها در کارگروه تعیین محتوای مجرمانه استفاده می‌شود.
بعد از اخذ این مجوز، لوگویی طلایی در اختیارتان گذاشته می‌شود که می‌توانید در سایت اپلیکیشن برای جلب اعتماد قرار دهید.
پروانه کسب مجازی
هر مغازه در سطح شهر یک پروانه کسب دارد. شما هم یک مغازه‌اید، ولی در فضای آنلاین! برای گرفتن پروانه کسب مجازی باید درخواست خود را با اتحادیهٔ کسبوکارهای مجازی در میان بگذارید. این پروانه ۵ سال پس از صدور اعتبار دارد.
انجمن صنفی کسبوکارهای اینترنتی شهر تهران
اگر کسبوکارتان در تهران است، می‌توانید در این انجمن عضو شوید و مجوز لازم را بگیرید. برای بودن در این انجمن باید سالانه مبلغی را پرداخت کنید. بیشتر از این مجوز برای تعامل با سایر کسب‌وکارها و شبکه‌سازی استفاده می‌شود.
کد رهگیری مالیاتی
فروشگاه اینترنتی درگاه دارد، درگاه پرداخت دارد و هر پرداختی هم مالیات! به همین خاطر، شما باید کد رهگیری مالیاتی خودتان را هم حتماً بگیرید.
تمام فرایند گرفتن کد رهگیری مالیاتی اینترنتی است و می‌توانید به سایت tax.gov.ir مراجعه کنید و مراحل را پیش ببرید.
جلوی کپی‌شدن اپلیکیشن خود را بگیرید!
به گواهی‌نامه‌های مختلفی می‌توان مجوز اپلیکیشن گفت؛ ولی شاید مهم‌ترین آن‌ها، کد شامد باشد که برای مالکیت ادبی / هنری و همچنین حق مولف (کپی‌رایت) ضروری است.
شاید نیاز نباشد برای انتشار اپلیکیشن در گوگل پلی یا بازار مجوز خاصی بگیرید و فقط قوانین آن‌ها را رعایت کنید؛ ولی نه هر حوزه‌ای! مثلاً برای فعالیت در حوزهٔ سلامت، حتماً باید مجوزهای لازم را دریافت کنید یا هر لحظه منتظر بسته‌شدن راه درآمد خود باشید.
در این مقاله، با شما دربارهٔ مجوزهای مختلفی صحبت کردیم که در مواقع خاص نیاز دارید. امیدواریم برای شروع ساخت اپلیکیشن به شما کمک کند.
اگر دغدغه‌ای در این زمینه دارید، لطفاً در بخش نظرات برای ما بنویسید.
منابع:
